Wielodziedzinowość tłumaczenia gier niejako wymusza czerpanie wiedzy z innych specjalizacji. Można znaleźć wiele punktów wspólnych tłumaczenia gier, tłumaczeń technicznych i tłumaczeń literackich, jednak lokalizacja gier wypracowuje również własne standardy i techniki. Przyjrzyjmy się miejscom w lokalizacji gier, gdzie występują elementy tłumaczeń literackich i technicznych oraz ich ograniczeniom w odniesieniu do tłumaczenia gier.

Tłumaczenia literackie w lokalizacji gier 

W czasie tłumaczenia gier nieraz natykamy się na teksty narracyjne, w mniejszym lub większym stopniu zbliżające pracę do przekładu literatury. Najpopularniejsze przykłady pojawiania się tekstów nawiązujących do literatury:

• Wprowadzenie do gry. Gry rozpoczynają się nie tylko animacjami, akcją albo przerywnikami filmowymi. Czasami na początku jest po prostu tekst. Pierwsze wrażenie ma znaczenie, dlatego sposób przetłumaczenia takiego tekstu może zaważyć na dalszym zainteresowaniu gracza danym tytułem.

• Dialogi. Weźmy pod uwagę choćby ostatnie Uncharted. Porywające dialogi pełne głębi skonstruowane w taki sposób, że gracz z zainteresowaniem chce śledzić rozmowy bohaterów – zastosowanie odpowiedniego stylu, aby utrzymać tempo dialogów potrafi być wyzwaniem rodem z tłumaczeń literackich.

• Książki i różne formy literackie w grach. Bardzo często w grach RPG wśród przedmiotów do znalezienia znajdują się księgi z wierszami, prozą, historiami – często są to również teksty stylizowane, co wymaga od tłumacza wprawy i rozbudowanej wiedzy o języku oraz formach literackich.

• Artykuły w gazetach. W grach takich jak Deus-Ex czy Detroit: Become Human gracz może na tabletach przeglądać artykuły z gazet, dzięki czemu uzyskuje szerszy obraz świata gry. Odpowiednie wczucie się w styl i klimat tekstów podkreśla immersję i pozwala graczowi lepiej zrozumieć świat, w którym się znajduje.

• Transkrypcje, zapisy rozmów. Czy to w postaci notatek, plików dziennika, czy hologramów przedruki rozmów, jak na przykład w Horizon Zero Down, również stanowią istotny sposób budowania świata gry, a także zrozumienia przeszłości świata czy motywacji bohaterów.

Każdy z tych tekstów w pewnym sensie stanowi tekst literacki wymagający od tłumacza zarówno wyczucia językowego, jak i dogłębnej wiedzy o języku polskim czy stylach literackich. Szczególnie fragmenty, które również w grze pełnią funkcję dzieł literackich, stanowią bezpośrednio wyzwanie z dziedziny przekładu literackiego.

Tłumaczenia literackie w lokalizacji gier  – ograniczenia

Oczywiście fakt, że elementy tłumaczeń literackich stanowią część lokalizacji gier nie oznacza, że tłumaczenie gier to pełnoprawne tłumaczenia literackie. Już wcześniej wspominałam, że lokalizacja gier wypracowuje własne metody i posiada własną charakterystykę, a złożoność gier wymaga sięgania po tłumaczenia innych specjalizacji. Co powoduje ograniczoność metod tłumaczeń literackich w lokalizacji gier?

Przede wszystkim w literaturze tłumacz ma pewne pole do wyobrażeń. Tłumaczenie literackie, jak każde tłumaczenie, jest zależne od tekstu źródłowego oraz w pewnym sensie jego interpretacji. Przy tłumaczeniu gier również mamy do czynienia z interpretacją tłumaczeniową, co jednak różni te dwa media, to fakt, że gry zapewniają dodatkowe wymiary – i potrzebę uzgodnienia tekstu z grafiką oraz dźwiękiem, gdy w literaturze przedstawienie świata zależy głównie od warstw tekstowych.

Drugim aspektem, który rozróżnia tłumaczenie literackie od lokalizacji gier jest poziom ingerowania twórcy w teksty docelowe. W tłumaczeniach literackich liczą się emocje, wrażenia, rytm, w lokalizacji gier czytelność i w pewnym sensie dostosowanie gry do odbiorcy. Przykładowo zakres zmian w japońskich grach wypuszczanych na rynek lokalny i na rynki zachodnie często wykracza poza lokalizację przysłów – wpływa na całą grę, a wraz z tym na jej teksty. W przypadku gier część tekstów może być usunięta z wydania w danym regionie, w przypadku książek zaburzyłoby to końcowy produkt.

Tłumaczenia techniczne w lokalizacji gier

Ściśle rzecz ujmując, gry są oprogramowaniem, więc występowanie elementów tłumaczeń technicznych nie powinno dziwić. Najczęstszymi formami, w jakich się pojawiają są:

• Interfejs oraz omówienie interfejsu. Podobnie jak w tłumaczeniach oprogramowania przy tłumaczeniu interfejsu mogą pojawiać się restrykcyjne limity znaków. Równie istotne co ich przestrzeganie jest właściwe tłumaczenie elementów interfejsu takich jak menu czy przyciski, ich opisów, a także instrukcji wskazujących na umiejscowienie ikon na ekranie.

• Nazwy i opisy ustawień. Prawie w każdej grze znajdują się opcje ustawień, dzięki którym gracz może dostosować jakość rozgrywki do swoich potrzeb i swojego sprzętu. Mogą to być minimalne zmiany typu głośność dźwięku i jasność ekranu, a mogą to być rozbudowane opcje do szczegółowej konfiguracji graficznej czy ułatwień dostępu. Konieczne jest użycie właściwej terminologii dostosowanej do danego sprzętu i zgodnej z konwencjami tekstów technicznych, jak również czytelne sformułowanie opisów, co wymaga wiedzy na temat praktycznego zastosowania danych ustawień.

• Specyfikacje techniczne. Szczególnie w przypadku gier na komputery osobiste  pojawiają się do przetłumaczenia pliki zawierające określenia wymagań technicznych. Tego typu teksty wiążą się ze zwięzłymi tłumaczeniami dopasowanymi do znormalizowanych tłumaczeń w celu czytelnego przekazania informacji.

• Instrukcje dotyczące sterowania lub gry. Informacje o tym, jak włączyć się do gry dla wielu graczy, rozbudowanych ustawieniach sterowania, mapowaniu przycisków – w wielu grach to teksty pełniące funkcję głównie informacyjną i powinny być tłumaczone zgodnie ze standardami tłumaczeń technicznych.

• Stylizacje na tekst techniczny: Czasem konwencje gry zakładają, że teksty mają w odbiorze kojarzyć się z tekstami technicznymi. Od tłumacza wymaga to znajomości standardów, konwencji oraz stylu technicznego, który stawia na czytelność, zrozumiałość i zwięzłość przekazu.

• Elementy kodu, symbole zastępcze: W większości projektów związanych z lokalizacją gier w tekstach pojawiają się elementy kodu, na przykład związane z wyświetlaniem fontów, albo symbole zastępcze (ang. placeholders), które zastępują różne wyrazy lub wyrażenia, które mogą się w danym miejscu pojawić. Wypracowanie metod pracy z tego rodzaju tekstami jest jednym z największych wyzwań lokalizacji gier.

Tłumaczenia techniczne w lokalizacji gier – ograniczenia

Choć gry są oprogramowaniem, wymagania od tłumaczy wykraczają poza ścisłą wiedzę o tłumaczeniach technicznych. Ba, techniczne aspekty to zaledwie ułamek zawartości tekstów gier, przez co tłumacze gier nie muszą się specjalizować w tłumaczeniach technicznych, ale też muszą mieć o nich dość rozbudowaną wiedzę.

W lokalizacji gier wiedza na temat tłumaczeń technicznych nie jest wyspecjalizowana. Tak jak w metalurgii czy mechanice, tłumacze-specjaliści doskonale orientują się w pojawiających się innowacjach, rozumieją sprzęt opisywany w dokumentacji, potrafią wyłapać błędy techniczne i je zgłosić.

W przypadku lokalizacji gier zakres wymaganej wiedzy jest mniejszy. Oczywiście warto wiedzieć, czym są silniki do tworzenia gier, czym jest ragdoll physics, lecz są to rzeczy, które można doczytać w trakcie tłumaczenia. W grach bardzo często pojawiają się innowacje techniczne, które niekiedy nie są tłumaczone na inne języki, a programiści wielu krajów korzystają z anglojęzycznej terminologii. Zadaniem tłumacza jest znalezienie takich słów, które sprawią, że techniczne komunikaty będą czytelne i zrozumiałe dla graczy.

Innym aspektem odróżniającym tłumaczenia techniczne od lokalizacji gier jest charakterystyka tekstów źródłowych. W tłumaczeniach technicznych teksty piszą specjaliści danych dziedzin i te teksty są przystosowane do odbioru również przez specjalistów. W przypadku tłumaczenia gier odbiorcami są zwykle laicy, dla których komunikaty mają ułatwić zrozumienie gry i granie w nią.

Teksty techniczne często bywają schematyczne i powtarzalne w celu zachowania spójności – pisarze techniczni dbają o to, aby forma i styl tekstu nie zakłócał przejrzystości przekazywanych informacji. W produkcji gier teksty tworzą różne osoby – programiści, pisarze, lecz z racji różnorodności rodzajów tekstów raczej rzadko osoby z doświadczeniem w pisaniu tekstów technicznych.

Literatura, technologia i gry

Lokalizacja gier jest fascynującą dziedziną, w której można odnaleźć elementy różnych specjalizacji. Warto rozszerzać swój warsztat językowy o ćwiczenia się w tłumaczeniach technicznych oraz tłumaczeniach literackich, ponieważ takie umiejętności zawsze przydadzą się w lokalizacji gier. Przede wszystkim jednak warto pamiętać, że lokalizacja gier jest tłumaczeniem specjalistycznym, które charakteryzuje się własną problematyką. Aby sprostać wyzwaniom tłumaczenia gier, trzeba posiadać wiedzę (teoretyczną oraz praktyczną) o grach, a także rozumieć, jak w nich funkcjonują teksty.

Szukasz kompleksowego źródła wiedzy o lokalizacji gier, aby uporządkować i stosować w praktyce zasady tłumaczenia gier? 

Weź udział w kursie „Jak zacząć tłumaczyć gry?” i poznaj tajniki lokalizacji gier, które pomogą sprostać największym wyzwaniom tej specjalizacji!