Tłumaczenia gier kojarzą się albo z tłumaczeniami technicznymi, lokalizacją oprogramowania, albo tłumaczeniami „humanistycznymi”, dotyczącymi kultury lub literatury. W rzeczywistości lokalizacja gier łączy wiele cech tych dwóch charakterystycznych specjalizacji, jednocześnie tworząc własne struktury, wymagania i rozwiązania. Jakie są punkty styku elementów tych specjalizacji z tłumaczeniem gier?

Tłumaczenie gier a tłumaczenie literatury

Tak jak literatura rządzi się swoimi prawami, tak i własnymi regułami rządzą się gry. Choć bardzo się od siebie różnią, również w zakresie wykorzystywania języka, mają kilka elementów wspólnych, przez co i wymagania względem tłumaczy pod wieloma względami są podobne. Przyjrzyjmy się punktom styku cech tłumaczy literatury i tłumaczy gier.

• Bardzo dobra znajomość polszczyzny. Celem lokalizacji jest dostosowanie tekstu bądź produktu do docelowego kraju lub regionu tak, aby był jak najbardziej przystępny dla użytkowników – rozbudowana wiedza o polszczyźnie pozwala przenosić sensy tekstów źródłowych w konstrukcje dobrze znane polskim graczom i to w taki sposób, że można poczuć, jakby gra od początku była pisana po polsku.

• Umiejętność kreatywnego korzystania z zasobów gramatycznych, stylistycznych i środków literackich. Różnorodność gatunków gier, a także niezwykle zróżnicowane użycie tekstów wspierające mechanikę lub klimat gry sprawiają, że tłumacz gier musi być w stanie dostosować swoją wiedzę o języku do odpowiedniego wyboru oraz właściwego zastosowania dostępnych (znanych tłumaczowi) środków językowych, aby jak najlepiej przekazać emocje, treści i cele tekstów źródłowych w grach.

• Oczytanie, świadomość gatunków i konwencji. Ze względu na znaczny zakres tekstów narracyjnych i fabularnych w grach, konieczne jest, aby tłumacze posiadali wiedzę o literaturze w języku, na który tłumaczą. Dzięki temu będą w stanie w lepszy sposób i bardziej zrozumiałej formie przekazać polskojęzycznym graczom treści gier.

• Krytyczne podejście do tekstu. Teksty pisane na potrzeby gier wiążą się z wieloma wyzwaniami, które są później stawiane również przed tłumaczami. Bez analitycznego rozumienia tekstu, jego problemów, celów czy wyzwań oraz bez wnikliwej interpretacji na podstawie różnych warstw tekstu źródłowego nie sposób otrzymać zadowalającego rezultatu.

• Umiejętność wyszukiwania informacji. Choć w lokalizacji gier raczej rzadko jest wystarczająco dużo czasu, aby wyszukiwać informacje w bibliotekach i innych miejscach niedostępnych online, umiejętność researchu jest krytyczna – szybkie znajdowanie odpowiedzi na pytania czy samodzielne pozyskiwanie informacji o grze pozwalają skutecznie tłumaczyć teksty gier.

Tłumaczenia techniczne w lokalizacji gier

\nW lokalizacji gier pojawia się wiele aspektów typowych dla tłumaczeń technicznych, szczególnie lokalizacji oprogramowania. W podstawowej warstwie gry właśnie tym są, rozbudowanym programem. Przyjrzyjmy się, w jaki sposób cechy tłumaczy oprogramowania – czy ogółem tłumaczy technicznych – zbiegają się z cechami charakteryzującymi tłumaczy gier.

• Szeroka wiedza o tłumaczonej dziedzinie. Gry będąc osobnym medium, istniejącym pomiędzy stricte sztuką i technologią, cechują się własnymi wyzwaniami i specyficznymi elementami. Tłumacze gier muszą być zorientowani nie tylko w obrębie gatunków gier, lecz także mechanik, nowości w branży czy wprowadzanych innowacji.

• Znajomość konwencji, stylów i terminologii. W tłumaczeniach technicznych wiele elementów językowych jest znormalizowanych i odstępstwo od nich zarówno może wpłynąć na nieczytelność tekstu, jak i być poważnym bądź krytycznym błędem. Podobnie w tłumaczeniach gier: wiele aspektów już zostało ustrukturyzowanych i jest rozpoznawane jako norma. Tłumacz musi znać szereg przyjętych konwencji lub stylów pasujących do danego kontekstu, a także terminologię, która będzie zrozumiała dla graczy.

• Dokładność i precyzja tłumaczenia. Tłumaczenia techniczne charakteryzują się potrzebą konkretyzacji, uściślania komunikatów. Podobnie jest w lokalizacji gier – najważniejsza jest czytelność i precyzja. Nawet we fragmentach dialogowych zadania gracza muszą być podane precyzyjnie, w innym przypadku albo powodują wyrwanie gracza z immersji, albo stają się nieczytelne i uniemożliwiają dalszą rozgrywkę.

• Nastawienie na spójność terminologiczną. Podstawą tłumaczeń technicznych jest jasność komunikatu – jednym ze sposobów uzyskania takiego efektu jest dbanie o spójność terminów. W lokalizacji gier jest podobnie. Spójność ma olbrzymie znaczenie: gry przedstawiają nowe światy, własne punkty odniesienia, z których gracz orientuje się o świecie zwykle dzięki dźwiękowi, grafice i tekstowi. Jeśli w jednej części gry do przetrwania jest konieczne znalezienie magicznego zwoju, a kilka zadań dalej bohater niezależny przekazuje postaci gracza magiczny rulon – czy gracz może mieć pewność, że udało mu się spełnić zadanie?

• Wiedza kulturowa. Wiedza o kulturze jest domeną nie tylko tłumaczeń humanistycznych. W końcu z jakiegoś powodu tłumaczenia techniczne też podlegają lokalizacji. Tłumacz gier musi być świadomy różnic między krajem, w którym gra powstała, a krajem lub regionem języka docelowego tekstu. Przykłady? Choćby lokalizacja zapisu liczb: wszelkie kropki, przecinki dziesiętne, spacje nierozłączne – tłumacz musi mieć wiedzę również o takich elementach lokalizacji.

Czym jest lokalizacja gier?

Lokalizacja gier to nie są tłumaczenia literackie, to również nie są tłumaczenia techniczne. Gry jako oddzielny gatunek wymagają od tłumaczy specjalizujących się w grach odrębnych umiejętności, jednak część wymaganych cech tłumaczy gier pokrywa się z rynkowymi oczekiwaniami od tłumaczy takich dziedzin jak literatura czy tłumaczenia techniczne.

W tym wpisie przedstawiłam część cech tłumaczy gier, które pokrywają się z wymogami rynkowymi względem tłumaczy literatury i tłumaczy technicznych. W kolejnej części tej serii poruszę takie tematy jak występowanie elementów tłumaczeń technicznych i literackich w lokalizacji gier czy ograniczenia wykorzystania metod tych specjalizacji w tłumaczeniu gier.